De omgekeerde wereld

De motivatietheorie van Abraham Maslow is één van de bekendste modellen als het gaat om behoeftebevrediging van consumenten. Maslow zocht in 1954 met zijn theorie naar een verklaring waarom mensen zich door bepaalde behoeften gedreven voelen. Waarom besteedt de een veel tijd en energie aan persoonlijke veiligheid en spant een ander zich in respect te winnen? Het antwoordt van Maslow luidt dat menselijke behoeften in een hiërarchie gerangschikt zijn: van de meest urgente onderaan, tot de minst urgente bovenaan (Marketing de essentie, P.Kotler, 2009). 

Onderaan de piramide staan de lichamelijke behoeften zoals eten, drinken en voortplanting. Daarna komen de behoeften aan veiligheid en zekerheid, een plek om veilig te kunnen wonen en leven. Vervolgens komen de behoeften aan sociaal contact, mensen hebben behoefte aan andere mensen om zich heen, erbij horen, liefde. Hierna komt de behoefte aan waardering en erkenning, respect van anderen maar ook zelfrespect. Ten slotte staat bovenaan de piramide de behoefte tot zelfontplooiing.

Maslow kwam tot de conclusie dat niet aan hogere behoeften kan worden voldaan, als niet aan de lagere behoeften is voldaan. Echter, door de veranderingen in marketing en maatschappij zijn er steeds meer mensen die geloven in de omgekeerde piramide van Maslow. Hierin staat zelfverwezenlijking als primaire behoefte onderaan de piramide. Spiritualiteit wordt gedefinieerd als ‘waardering voor de niet-materiële aspecten van het leven en de suggestie van een duurzame werkelijkheid’. Wetenschappers en kunstenaars doen in hun streven naar zelfverwezenlijking vaak afstand van materiële vervulling. Ze streven naar betekenis, geluk en spirituele verwezenlijking. Hun materiële vervulling komt vaak in de laatste plaats, als beloning voor hun prestaties (Marketing 3.0, Kotler, 2010). Daar waar de traditionele piramide van Maslow de basis van het kapitalisme is geworden, wordt de omgekeerde piramide de basis van de creatieve samenleving.

Bronnen:

P. Kotler, ‘Marketing de essentie’, Pearson Education Benelux, Amsterdam, 2009

P. Kotler, ‘Marketing 3.0’, Sdu Uitgevers, Den Haag, 2010

D. Zohar, ‘Spiritual Capital, Berrett-Koehler Publishers, California, 2004